Konser Değil Adeta Miting

Bundan tam beş yıl önce Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesi'nde Bob Dylan'ı seyretmiştim. İlk Dylan konserimdi ve heyecandan bütün gece boyu sus pus izlemiştim kendisini. Dün ise 22.Uluslararası İstanbul Caz Festivali kapsamında aynı yerde, Dylan'ın bir dönem sevgilisi olan ve 60'lı yılların özgürlük hareketlerinde hep önplanda yer almış bir ismi, folk müzik efsanesi, aykırı şarkıcı Joan Baez'i izledim.

Siyah elbisesi, boynunda kırmızı fularıyla sahneye tek başına çıkan Baez, akapella olarak, 60'ların Afro-Amerikan marşlarından Land of 1000 Dances'ı okumaya başladı ve "İstanbul'daki güzel insanları" nakarata eşlik etmeye davet etti. Protest bir konser olacağı daha ilk dakikasından belliydi, öyle de oldu. Daha sonra gitarını eline aldı ve büyülü ses başladı.
 
Kendisinin bence son albümünde (2008) okuduğu en güzel şarkı olan God is God'la başladı. Seyirci için güçlü bir giriş olmadığının farkındayım ama şahsım adına çok güzel bir açılıştı. Hemen ertesinde gecenin ilk savaş karşıtı şarkısı geldi There but for Fortune ile; "bana o ülkeyi göster, bombaların düşmesi gereken şehri, bir zamanlar çok yüksek olan binaların yıkıntılarını göster bana".  Daha sonra Baez'in "şimdi tipik bir folk şarkısı okuyacağız" şeklinde anons ettiği ve benim favorilerimden anonim Lily of the West'le devam etti.

Yazımın girişini Dylan ile yapmamın bir sebebi var çünkü Baez, ayrılmalarının üstünden yarım asır geçmesine rağmen Dylan'ın şarkılarını okumaya devam ediyor. Gecenin ilk Dylan klasiği It's All Over Now, Baby Blue oldu ve daha ilk notaların işitilmesiyle mekanı büyük coşku kapladı. Caz festivalinde sahne aldığından mütevellit sahnede nadiren okduğu bir blues parçasını seslendirdi. Tam emin olmamakla Stagger Lee'ydi galiba. Jerusalem ile Ortadoğu'da silahlara veda çağrısı yaptı; "bu sabah uyandım ve haber hiç iyi değildi. Ölüm makineleri tıkırdıyordu, İsa'nın durduğu yerde.. Ve inanıyorum ki bir gün İbrahim'in tüm çocukları Kudüs'te sonsuza kadar kılıçlarını indirecekler". Güzel sesli asistanıyla sahnede beraber okuduğu romantik şarkı Just the Way You Are'dan sonra gecenin ilk "ağır top"u da geldi.

Joan Baez denince akla ilk gelen şarkı belki de Diamonds & Rust'tır. Fevkalade karanlık bir tonda okuduğu bu klasiği ile alkış kıyamet tüm alan coştu. Ama süprizler yeni başlıyormuş; asistanı elinde bir tomar kağıtla geldi ve Baez, Nazım Hikmet'in Kız Çocuğu şarkısını dili elverdiğince Türkçe olarak seslendirdi. Tabii seyrici de yardımcı oldu kendisine. Zamanında hamile olarak sahne aldığı efsanevi hippi müzik festivali Woodstock'a da Joe Hill ile selam çaktı.

Daha önce de bahsettiğim gibi Baez, 60'lı yıllarda Afro-Amerikan özgürlük hareketinin içinde aktif olarak yer almış bir isim. Kendisi Bob Dylan'la birlikte 1963 yılında Washington'daki büyük mitingte de Martin Luther King'den önce sahne almış ve barış şarkıları okumuştu. Baez, yeni şarkıya geçmeden önce Martin Luther King'le olan anısını paylaştı. King bir gün konuşma öncesi kilisede dinleniyormuş ve zaman yaklaştığı için uyandırılması gerekiyormuş fakat herkes çekinmiş. Joan Baez gönüllü olmuş ve King'in yanına gelip kulağına bir ilahi fısıldamış. King uyanmadan mırıldanmış ve "sanki melekler fısıldıyor" demiş. İşte o ilahi dün akşam bir kez daha bize fısıldandı; Swing Low, Sweet Chariot. 74 yaşında olmasına rağmen hala bu zor şarkıda tiz notalara çıkabilmesi mucize.

Folk şarkılarının genellikle hüzünlü olduğundan söz eden Baez, neşeli bir folk şarkısıyla devam etti; Give Me Cornbread When I'm Hungry. Şarkı sırasında Baez gitaristiyle dans ederken, davulcusu da bir yandan çalmaya bir yandan da gökkuşağı bayrağı sallamaya çabalıyordu.

Gecenin kuşkusuz benim için en özel anıysa The House of the Rising Sun'dı. Defalarca söz ettiğim gibi, yabancı müziğe ilgi duymamı sağlayan şey bu şarkıdır. Baez sahnede okurken, babamın şarkıyı ilk dinlettiği güne gittim. Yıllar ne çabuk akıyor.. Baez konseri olur da, Gracias a la vida olmaz mı ? "Bu şarkı hayata teşekkür ediyor, ayaklarımıza teşekkür ediyor, ki onlar bunca yıllık yürüyüşler ("marches") sonunda artık yorgun durumda" şeklinde bir anonsla şarkıya başladı ve herkes nakarata eşlik etti. Açıkhava sahnesi yekpare bir koro halini aldı şarkıda.

Gecenin süpriz konukları ise Kardeş Türküler'di. Baez ve Türküler hep birlikte Türkçe olarak Tencere Tava Havası okudular. O sırada Baez de fularını beline dolayıp göbek atmaya başladı.

Son şarkımızsa yine Baez klasiği olan Donna Donna'ydı. Tüm alan yıkıldı ve Baez sahneden ayrıldı. Yoğun alkış karşısında bizleri kırmadan iki defa bis yaptı. İlkinde Lennon klasiği Imagine'la kalpleri fethetti, hemen üstüne Simon and Garfunkel'dan The Boxer okundu ki gecenin en çok eşlik gören şarkısı bu oldu. Dakikalarca hep bir ağızdan söyledik ve son bis için geri döndüğünde Baez, Dylan'dan unutulmaz savaş karşıtı Blowin' in the Wind'i seslendirdi.

Konser çıkışı insanlar sokaklarda hala bu şarkıyı mırıldanıyordu...